Το διαδίκτυο ανοίγει απεριόριστες δυνατότητες για μάθηση και διασκέδαση, αλλά κρύβει και «κακοτοπιές» για τα παιδιά, από το ατελείωτο scrolling στο TikTok μέχρι τις δυσάρεστες εμπειρίες του διαδικτυακού εκφοβισμού (cyberbullying). Οι γονείς ψάχνουν τη «χρυσή τομή» μεταξύ ψηφιακών δεξιοτήτων και ασφαλούς διαδικτυακής πλοήγησης των παιδιών. Πώς μπορεί το παιδί να χαρεί μεν το διαδίκτυο, αλλά με ασφάλεια;

Τα παιδιά στο διαδίκτυο σήμερα – τι δείχνουν οι αριθμοί

Η ψηφιακή καθημερινότητα μπήκε δυναμικά στη ζωή των παιδιών την τελευταία πενταετία, και όχι μόνο με την παρουσία υπολογιστή και laptop στο σπίτι, αλλά με τηλέφωνα, tablets και social media, που κάπως αυτόματα έγιναν μέρος της παιδικής ρουτίνας.

Ασφάλεια στο διαδίκτυο για παιδιά δημοτικού

Σύμφωνα με έρευνα του Pew Research, το 80% των γονιών αναφέρουν ότι τα παιδιά ηλικίας 5-11 ετών χρησιμοποιούν ή αλληλεπιδρούν με tablet, και περίπου 63% κάνουν το ίδιο και με smartphones. Σε μελέτη που έγινε σε παιδιά που έχουν τη δική τους συσκευή, ο μέσος χρόνος χρήσης ήταν περίπου 115 λεπτά την ημέρα (δηλαδή σχεδόν 2 ώρες).

Ασφάλεια στο διαδίκτυο για παιδιά στην εφηβεία

Στην εφηβεία τα νούμερα σοβαρεύουν ακόμη περισσότερο, αφού το 96% των 15χρονων στην Ε.Ε. βρίσκονται στα social media σε καθημερινή βάση, το 37% από αυτούς τους έφηβους περνούν πάνω από 3 ώρες στις εφαρμογές αυτές ημερησίως.

Σε ό,τι αφορά ποια social media χρησιμοποιούν πιο πολύ: πλατφόρμες όπως το TikTok, το Instagram και το YouTube είναι οι πιο «πολυσύχναστες εφαρμογές» για τους περισσότερους.

Τι σημαίνουν αυτά τα νούμερα;

Πλέον τα παιδιά μεγαλώνουν μαζί με την τεχνολογία. Η εξοικείωση με συσκευές από μικρή ηλικία είναι δεδομένη.

Αυτό μπορεί να φέρνει πλεονεκτήματα (πρόσβαση στην πληροφορία, ψηφιακές δεξιότητες), αλλά ταυτόχρονα αυξάνει και την αίσθηση πίεσης από συνομηλίκους (γνωστό και ως peer pressure) και γεννά σκέψεις όπως αυτές:

• Ποιος έκανε το καλύτερο post;
• Ποιος έχει πιο πολλά likes;
• Αυτό που κάνουν οι φίλοι μου στο TikTok πρέπει, μάλλον, κι εγώ να το κάνω.

Επίσης, τα παιδιά και οι έφηβοι βλέπουν και συγκρίνονται με «ιδανικές ζωές» που προβάλλονται στο διαδίκτυο. Αυτό φορτίζει τον ψυχισμό τους.

Επιπλέον, όσο περισσότερο χρόνο περνάει ένα παιδί online, τόσο μεγαλύτερο το ρίσκο να παραμελούνται άλλες πτυχές της ζωής: ύπνος, φυσική δραστηριότητα, προσωπικές σχέσεις, αυτοβελτίωση, καθαριότητα σπιτιού κ.λπ.

Με αυτά τα στοιχεία, καταλαβαίνουμε ότι η χρήση του διαδικτύου από τα παιδιά είναι μια πολύπλοκη συνθήκη που επηρεάζει κοινωνικά, ψυχικά και συμπεριφορικά στοιχεία της καθημερινότητάς τους. Και καλό είναι οι γονείς να την παρακολουθούν με ενσυναίσθηση και γνώση.

Επιρροές της ψηφιακής καθημερινότητας για τον παιδικό ψυχισμό

Το διαδίκτυο μπορεί να γίνει πηγή έμπνευσης αλλά και πίεσης για τα παιδιά. Η συνεχής σύγκριση με τα πρότυπα των διάφορων influencers επηρεάζει την αυτοεκτίμηση και την εικόνα που έχουν για το σώμα τους, ενώ η υπερβολική χρήση συσκευών πριν κοιμηθούν οδηγεί συχνά και σε διαταραχές ύπνου.

Άλλες πτυχές της έντονης έκθεσης στο διαδίκτυο συμπεριλαμβάνουν το cyberbullying, τη διαδικτυακή παρενόχληση και την επαφή με ακατάλληλο περιεχόμενο όπως εικόνες βίας ή ψευδείς ειδήσεις (fake news). Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι χωρίς καθοδήγηση, το online περιβάλλον μπορεί να γίνει ένας χώρος που κλονίζει την ψυχική ισορροπία των παιδιών αντί να την ενδυναμώνει.

Επομένως, οι γονείς θα πρέπει να γίνονται πυξίδα για τα παιδιά τους, να τα καθοδηγούν στα «ψηφιακά μονοπάτια» και να τα εκπαιδεύουν να αναγνωρίζουν τις «ψηφιακές κακοτοπιές». Περισσότερα γι’ αυτό το θέμα θα δούμε παρακάτω.

Τι λένε οι ειδικοί και οι παιδοψυχολόγοι

Σε έρευνα που εξετάζει την ψυχολογική ευημερία παιδιών και εφήβων, πιο πολλές ώρες οθόνης συνδέθηκαν με περισσότερο άγχος, λιγότερη περιέργεια και ενδιαφέρον για ανακάλυψη, μικρότερο αυτοέλεγχο και μειωμένη συναισθηματική σταθερότητα.

Γι΄αυτό, οι ψυχολόγοι τονίζουν ότι η ψηφιακή εποχή χρειάζεται όρια και σταθερή καθοδήγηση από τους γονείς. Δεν έχει σημασία μόνο το «πόσες ώρες» μπροστά σε μια οθόνη, αλλά κυρίως το τι κάνει το παιδί σε αυτό τον χρόνο, αν εκπαιδεύεται, εμπνέεται, δημιουργεί ή απλώς «χαζεύει».

Οι ειδικοί προτείνουν να μη βασιζόμαστε σε απαγορεύσεις που προκαλούν αντίδραση, αλλά σε συζήτηση και αμοιβαία κατανόηση. Μέσα από τον διάλογο, τα παιδιά μαθαίνουν να αναγνωρίζουν μόνα τους τα όρια και να αναπτύσσουν υπεύθυνη στάση απέναντι στο διαδίκτυο.

Ο ρόλος του γονέα στην ψηφιακή εποχή

Ο γονιός δε χρειάζεται να γίνει ο «χωροφύλακας» του διαδικτύου, αλλά ο φιλικός σύμμαχος και σύμβουλος. Η παρακολούθηση γίνεται πιο αποτελεσματική όταν υπάρχει εμπιστοσύνη και όχι καχυποψία. Επίσης, το προσωπικό παράδειγμα έχει τεράστια βαρύτητα: όταν οι γονείς δείχνουν πώς χρησιμοποιείται υπεύθυνα το internet, τα παιδιά ακολουθούν.

Τα σαφή όρια, όπως περιορισμός χρόνου ή κανόνας «δείπνο χωρίς κινητό», δημιουργούν ένα κατανοητό από όλη την οικογένεια πλαίσιο, όπου υπάρχει σεβασμός, αυτοέλεγχος και όλοι είναι πραγματικά παρόντες στο τι συμβαίνει τώρα, στον φυσικό κόσμο που συνυπάρχουμε ο ένας με τον άλλο.

Τεχνολογικά εργαλεία & γονικός έλεγχος

Δες πώς μπορεί η τεχνολογία να σε βοηθήσει να προστατέψεις τα παιδιά από την υπέρμετρη χρήση ψηφιακών μέσων και την έκθεσή τους σε μη κατάλληλο περιεχόμενο.

Εφαρμογές γονικού ελέγχου

Μπορείς να χρησιμοποιήσεις εφαρμογές γονικού ελέγχου κινητού στις συσκευές που χρησιμοποιεί το παιδί, για να βλέπεις πόση ώρα περνάει στην οθόνη, να βάζεις όρια και να εγκρίνεις ποιες εφαρμογές μπορεί να κατεβάζει.

Ρυθμίσεις ασφαλείας στα social media

Σε πλατφόρμες όπως το TikTok ή το Instagram, μπορείς να ενεργοποιήσεις τις ρυθμίσεις απορρήτου. Έτσι περιορίζεις ποιος βλέπει τον λογαριασμό που χρησιμοποιεί το παιδί και φιλτράρεις το ακατάλληλο περιεχόμενο.

Φίλτρα αναζήτησης

Με φίλτρα στους browsers ή σε ειδικά προγράμματα περιήγησης, το παιδί αποφεύγει πιο εύκολα βία, σεξουαλικό περιεχόμενο ή fake news.

Αντιστάθμιση της ψηφιακής χρήσης με ουσιαστικές στιγμές

Η ισορροπία με την τεχνολογία χτίζεται από νωρίς, ξεκινώντας με μια απλή αλλά σταθερή συζήτηση για την ασφάλεια του διαδικτύου. Είναι σημαντικό ως γονιός να μαθαίνεις να αναγνωρίζεις σημάδια που μπορεί να μαρτυρούν την αρχή μιας προβληματικής κατάστασης, όπως απομόνωση ή αλλαγές στη διάθεση των παιδιών. Αν κλείνονται για ώρες στο δωμάτιό τους κάνοντας scrolling, αποφεύγουν τις κοινωνικές επαφές με φίλους και αλλάζουν συνήθειες, ίσως χρειάζεται να ρωτήσεις τι συμβαίνει.

Παράλληλα, προσπάθησε να εμπλουτίσεις τη ζωή του παιδιού με εμπειρίες εκτός οθόνης:

• εκδρομές,
• διάβασμα βιβλίων και παραμυθιών,
• παιχνίδι με φίλους,
• δραστηριότητες στη φύση,
• εκμάθηση νέων δεξιοτήτων κ.ά.

Μίλα του ανοιχτά για τα συναισθήματα, δείξε του πώς να τα αναγνωρίζει και να τα εκφράζει. Ενθάρρυνε τη δημιουργικότητα, την περιέργεια και τη διάθεση για δοκιμές. Και πάνω απ’ όλα, γίνε το παράδειγμα που θα μιμηθεί. Η δική σου στάση απέναντι στην τεχνολογία και στη ζωή θα είναι ο πιο δυνατός οδηγός του!

Μια ισορροπημένη προσέγγιση για μια ψηφιακά ασφαλή ζωή

Η ασφάλεια των παιδιών στο διαδίκτυο δε χρειάζεται να περιλαμβάνει κάθε φορά ένα μικρό δράμα. Όταν η οικογενειακή ζωή περιλαμβάνει ισορροπία, διάλογο, μπορείς να νιώθεις πιο σίγουρος ή σίγουρη ότι η οικογένειά σου προστατεύεται απέναντι στις κακόβουλες ψηφιακές ενέργειες.

Και για εσένα που θέλεις να προστατευτείτε αποτελεσματικά από παράνομες πράξεις στο διαδίκτυο και να ενισχύσεις την ασφάλειά σας κατά την πλοήγησή σας σε αυτό, υπάρχει ακόμη μια ολοκληρωμένη ψηφιακή ασπίδα προστασίας. Το My Cyber Protection της Eurolife FFH, που έχει σχεδιαστεί για να προστατεύει από κακόβουλες ενέργειες στο διαδίκτυο.

Τι σου παρέχει:

Σε περίπτωση παράνομης ή/και μη εξουσιοδοτημένης χρήσης της ψηφιακής ταυτότητάς σου μέσω διαδικτύου από κάποιον τρίτο με σκοπό την εκτέλεση παράνομης ή/και μη εξουσιοδοτημένης δραστηριότητας, παρέχει τεχνική υποστήριξη για την ανάκτηση της ψηφιακής ταυτότητας που επηρεάστηκε, τον εντοπισμό της αιτίας που οδήγησε στην κλοπή ψηφιακής ταυτότητας και τον έλεγχο εάν υφίσταται διαρροή της ψηφιακής ταυτότητάς σου στο διαδίκτυο.

Χρηματική αποζημίωση μέχρι 2.000€/ έτος για αμφισβητούμενες online συναλλαγές & 2.000€/ έτος για online αγορές.

Τεχνική υποστήριξη και κάλυψη για online αγορές που δεν παραδόθηκαν, έφτασαν με κατεστραμμένα ή φθαρμένα προϊόντα, ή διαφορετικά από αυτά που αγόρασες.

Και εάν θέλεις να καλύψεις περισσότερες από μία ασφαλιστικές ανάγκες της οικογένειάς σου, υπάρχει και το EurolifeSYN⁺. Το πρόγραμμα συνδυαστικών εκπτώσεων της Eurolife FFH που σου δίνει τη δυνατότητα να συνδυάζεις ασφαλιστικά προγράμματα και να απολαμβάνεις ακόμη μεγαλύτερη έκπτωση στα ασφάλιστρά σου.