Το ηλεκτρονικό εμπόριο έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας. Η ευκολία και η αμεσότητα, η δυνατότητα αναζήτησης προσφορών και καλύτερων τιμών, η σύγκριση προϊόντων, είναι παράγοντες που έχουν κάνει τις online αγορές ελκυστικές σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Ειδικά την περασμένη διετία και με τους περιορισμούς της πανδημίας, το ηλεκτρονικό εμπόριο γνώρισε ακόμα μεγαλύτερη αύξηση. Καθώς τα περισσότερα καταστήματα παρέμειναν κλειστά για μεγάλα χρονικά διαστήματα, οι καταναλωτές προσέφυγαν στο διαδίκτυο για να βρουν τα προϊόντα που ήθελαν να αγοράσουν.

Σύμφωνα με στοιχεία του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου (GRECA), το 2019 η Ελλάδα ήταν 7η σε ρυθμό ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου, με αύξηση 25%, ενώ το 51% των καταναλωτών έκανε ηλεκτρονικές αγορές. Η τάση αυτή συνέχισε με αυξητική πορεία, καθώς σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Έκθεση Ηλεκτρονικού Εμπορίου για το 2021, στην Ελλάδα εντοπίστηκαν οι υψηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης στον κύκλο εργασιών για το ηλεκτρονικό εμπόριο (77%).

Το φαινόμενο Black Friday

Ο όρος Black Friday έχει γίνει πια γνωστός και στη χώρα μας. Ξεκίνησε από τις ΗΠΑ, όπου την Παρασκευή μετά τη γιορτή των Ευχαριστιών στο τέλος Νοεμβρίου παρουσιάζονται μεγάλες εκπτώσεις σε καταστήματα λιανικής πώλησης. Συνδυάζεται με την Cyber Monday, τη Δευτέρα μετά την Black Friday, όπου ενθαρρύνονται οι ηλεκτρονικές αγορές με μεγάλες εκπτώσεις από τα eshops.

Η συγκεκριμένη Παρασκευή του χρόνου σηματοδοτεί το ξεκίνημα των εορταστικών αγορών από το 1952, ενώ ο όρος Black Friday πρωτοεμφανίστηκε στη Φιλαδέλφεια το 1961, όταν αστυνομικοί τον χρησιμοποίησαν για να περιγράψουν την αυξημένη κίνηση πεζών και οχημάτων εκείνη την ημέρα. Για το 2021 η Black Friday πέφτει στις 26 Νοεμβρίου.

Τα τελευταία χρόνια η εκπτωτική αυτή περίοδος έχει εισέλθει και στην ελληνική αγορά, και κάθε Νοέμβριο παρατηρούνται αυξήσεις στις ηλεκτρονικές αγορές, όπου καταναλωτές σπεύδουν να επωφεληθούν των εκπτώσεων και ενόψει των γιορτών. Ενδεικτικά, τον Νοέμβριο του 2020, η πλατφόρμα αναζήτησης προϊόντων Skroutz κατέγραψε αυξημένη κίνηση κατά 32%, ενώ οι πωλήσεις που πραγματοποιήθηκαν μέσω της πλατφόρμας αυξήθηκαν κατά 63%.

Με τη σειρά του, ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ηλεκτρονικού Εμπορίου (GR.EC.A) κατέγραψε άνοδο 154,9% στην αξία των online αγορών για την εβδομάδα του Black Friday 2020, σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης περιόδου. Σε συνδυασμό με το lockdown και τα κλειστά καταστήματα, καταγράφηκε 43,6% μεγαλύτερος τζίρος στις ηλεκτρονικές αγορές σε σχέση με την Black Friday του 2019.

Όμως με κάθε θετικό του ηλεκτρονικού εμπορίου, υπάρχει και ο αντίποδας των κινδύνων και της εγκληματικότητας. Καθώς ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για επικοινωνία και αγορές και άτομα που δεν έχουν τόση εξοικείωση, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να πέσουν θύματα απάτης. Η χρήση του διαδικτύου είναι πια πολύ διαδεδομένη, αλλά δεν έχουν όλοι την εμπειρία ή τις γνώσεις για να προστατευτούν από κινδύνους, ειδικά όταν οι εγκληματίες συνεχώς εξελίσσουν τις μεθόδους τους. Ας δούμε κάποιους από τους κινδύνους που ενέχουν οι ηλεκτρονικές αγορές.

Οι κίνδυνοι των ηλεκτρονικών αγορών

Με τον ίδιο τρόπο που έχει αυξηθεί η χρήση του διαδικτύου και οι ηλεκτρονικές αγορές από μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, αντίστοιχα αυξάνονται και οι κίνδυνοι. Σύμφωνα με το Forbes, οι διαδικτυακές απάτες με βάση την κλοπή ταυτότητας αυξήθηκαν κατά 282% μέσα στο 2020, ενώ σύμφωνα με στοιχεία του GRECA, το 49% των Ελλήνων καταναλωτών ανησυχούν για τη διαχείριση των προσωπικών τους δεδομένων, ενώ το 36% επιλέγει πληρωμή με αντικαταβολή στις ηλεκτρονικές αγορές. Επιπλέον, το 75% των καταναλωτών θέτει την εμπιστοσύνη ως σημαντικό παράγοντα επιλογής ηλεκτρονικού καταστήματος (έρευνα eCommerce 2020 ELTRUN, ΟΠΑ).

Το 2020, 10 ημέρες πριν την Black Friday παρατηρήθηκε αύξηση της τάξης του 80% σε κακόβουλες καμπάνιες phishing, με τους εγκληματίες να εκμεταλλεύονται τα αυξημένα μηνύματα προσφορών για να προσπαθήσουν να προσελκύσουν τα θύματά τους. Για φέτος, έχει παρατηρηθεί μια αύξηση 200% σε προσπάθειες phishing τους τελευταίους 9 μήνες, με αποτέλεσμα να διοργανωθεί σύσκεψη στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.

Για την αποφυγή δυσάρεστων εκπλήξεων και απώλειας χρημάτων, είναι καλό να γνωρίζεις τους διάφορους τρόπους με τους οποίους δρουν οι κυβερνοεγκληματίες: 

• Το κατάστημα μπορεί να μην είναι υπαρκτό: σε αυτές τις περιπτώσεις οι καταναλωτές ελκύονται από πολύ χαμηλές τιμές σε καταστήματα που μπορεί να μοιάζουν πολύ με γνωστά υπαρκτά καταστήματα. Κάνουν τις αγορές τους αλλά τα προϊόντα δεν παραδίδονται ποτέ.
• Κλοπή ταυτότητας (identity theft): ένα πολύ σοβαρό ρίσκο σε αυτά τα καταστήματα-απάτες, καθώς ο καταναλωτής καλείται να δώσει τα στοιχεία του, τα οποία στη συνέχεια υποκλέπτονται για να πραγματοποιηθούν αγορές ή άλλες συναλλαγές χωρίς την έγκριση του καταναλωτή.
• Αδυναμία παράδοσης προϊόντων: υπάρχει περίπτωση να γίνει η συναλλαγή αλλά τα προϊόντα να μην παραδοθούν ποτέ, να φτάσουν κατεστραμμένα ή να είναι διαφορετικά από εκείνα που έχει επιλέξει ο καταναλωτής.

Πώς να προστατευτείς από τους κινδύνους

Υπάρχουν κάποιες νομοθετικές ρυθμίσεις από την Ευρωπαϊκή και την Ελληνική νομοθεσία που έχουν εξελίξει το τοπίο των ηλεκτρονικών αγορών και παρέχουν ως ένα βαθμό προστασία στους καταναλωτές και τα προσωπικά τους δεδομένα - για παράδειγμα η οδηγία GDPR για τα προσωπικά δεδομένα ή η οδηγία PSD2 που υποχρεώνει τους εμπόρους να προσφέρουν ισχυρή αυθεντικοποίηση για τις online πληρωμές.

Όμως καθώς το διαδίκτυο αλλάζει και εξελίσσεται συνεχώς, έτσι εξελίσσονται και οι εγκληματίες που δραστηριοποιούνται σε αυτό. Έτσι δημιουργείται ένας άτυπος αγώνας δρόμου με την γραμμή του τερματισμού να μετακινείται συνεχώς προς τα μπροστά. Η καλύτερη προστασία είναι η ενημέρωση και η πρόληψη, έτσι είναι σημαντικό οι χρήστες του διαδικτύου να γνωρίζουν τους κινδύνους και τους τρόπους με τους οποιους μπορούν να προστατευτούν.

Η χρήση πιστωτικής κάρτας για τις ηλεκτρονικές αγορές, οι επιλογές ισχυρής αυθεντικοποίησης, η αναζήτηση αξιολογήσεων από άλλους καταναλωτές και η επιλογή καταστημάτων με σήματα πιστοποίησης είναι τα αρχικά βήματα που μπορεί κανείς να κάνει για ενισχυμένη ασφάλεια στις αγορές του. Επιπλέον, είναι σημαντικό οι καταναλωτές να ενημερώνονται για τις απάτες, τις κακόβουλες καμπάνιες και ποια είναι τα σημάδια που πρέπει να προσέχουν στις διαδικτυακές τους δραστηριότητες (περίεργες URL διευθύνσεις, ιστότοποι με ορθογραφικά λάθη, μηνύματα και email από μη έμπιστους αποστολείς, κ.α.)

Για περισσότερες πληροφορίες και συμβουλές σχετικά με τις ασφαλείς ηλεκτρονικές αγορές, μπορείς να διαβάσεις το άρθρο του Βαγγέλη Κοτσώνη, ιδρυτή και CEO του e-satisfaction.com, που φιλοξενείται στο blog της Eurolife FFH.

Ασφαλείς ηλεκτρονικές αγορές για όλους με το My Cyber Protection της Eurolife FFH

Είναι αδιαμφισβήτητη η ευκολία και αμεσότητα του διαδικτύου και δεν υπάρχει λόγος να στερηθείς τις ηλεκτρονικές αγορές για τον φόβο μιας πιθανής απάτης. Το πρώτο βήμα είναι πάντα η σωστή ενημέρωση και τα μέτρα προστασίας. Πάντα όμως υπάρχει η πιθανότητα να συμβεί κάτι απρόοπτο.

Μια διαδικτυακή απάτη ή υποκλοπή προσωπικών δεδομένων μπορεί να σου φέρει μεγάλη αναστάτωση αλλά και χάσιμο χρόνου και χρημάτων για την αποκατάσταση των δεδομένων και ακύρωση των συναλλαγών. Γι’αυτόν τον λόγο είναι χρήσιμη μια επιπλέον ασπίδα προστασίας, που μπορεί να σου προσφέρει ακόμα περισσότερη ηρεμία στις καθημερινές σου δραστηριότητες στο διαδίκτυο.

Η ασφάλεια My Cyber Protection της Eurolife FFH  σου προσφέρει αποζημίωση για πιθανές ηλεκτρονικές πληρωμές που πραγματοποιούνται χωρίς την έγκρισή σου από τραπεζικό λογαριασμό ή κάρτα, καθώς και για τις αγορές από e-shop σε παγκόσμιο επίπεδο. Επιπλέον, σου προσφέρει υποστήριξη σε περίπτωση που κάποιος αποκτήσει παράνομα πρόσβαση στο email ή τους λογαριασμούς σου στα κοινωνικά δίκτυα.

Πιο συγκεκριμένα, η ασφάλεια σας προσφέρει:

• Αποζημίωση online πληρωμών: η ασφάλεια προσφέρει αποζημίωση με έως και 2.000€ για αμφισβητούμενες πληρωμές online από τον λογαριασμό ή την χρεωστική ή πιστωτική κάρτα σου.
• Κάλυψη από κακόβουλη πρόσβαση σε στοιχεία λογαριασμού: αν δεχτείς επίθεση από κακόβουλο λογισμικό ή αν πέσεις θύμα καμπάνιας phishing ή pharming με συμπλήρωση στοιχείων σε πλαστό διαδικτυακό τόπο.
• Τεχνική υποστήριξη σε περίπτωση κλοπής ταυτότητας: η ασφάλεια σου παρέχει τεχνική υποστήριξη αν κάποιος αποκτήσει παράνομα πρόσβαση στο email ή τα social media σου και κάνει ενέργειες χωρίς τη συγκατάθεσή σου.
• Αποζημίωση online αγορών: η ασφάλεια προσφέρει αποζημίωση με έως και 2.000€ σε περίπτωση μη παραλαβής online παραγγελίας, παραλαβής διαφορετικού ή ελαττωματικού προϊόντος, από οποιοδήποτε eshop στον κόσμο.

Με ένα σχετικά χαμηλό κόστος της τάξης των 30€/χρόνο, μπορείς να κάνεις τις ηλεκτρονικές αγορές και συναλλαγές σου με ακόμα περισσότερη ασφάλεια, γνωρίζοντας πως αν κάτι απρόοπτο συμβεί θα έχεις κάλυψη. Έτσι θα μπορείς να επιστρέψεις στις δραστηριότητές σου άμεσα και απρόσκοπτα.

Η χρήση του διαδικτύου είναι απαραίτητη στην καθημερινότητά μας, ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Με μερικά απλά εργαλεία και μέτρα προστασίας μπορείς να απολαύσεις την αμεσότητα, την άνεση και την ταχύτητα των συναλλαγών χωρίς το πρόσθετο άγχος των κινδύνων.