Πολλοί είναι οι άνθρωποι που μπορεί να βιώσουν μια κρίση πανικού, τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους. Με συμπτώματα όπως ταχυπαλμία, εφίδρωση, γρήγορη αναπνοή, το πιο συχνό ερώτημα που περνά από το μυαλό του ατόμου τη στιγμή που συμβαίνει είναι: «Πόσο θα κρατήσει αυτό;»

Η αλήθεια είναι πως μια κρίση πανικού μπορεί να μοιάζει ατελείωτη καθώς τη βιώνεις, όμως η διάρκειά της, όπως δείχνουν οι έρευνες, είναι συνήθως πολύ μικρότερη απ’ ό,τι την αισθανόμαστε καθώς συμβαίνει.

Πόσο διαρκεί μια κρίση πανικού;

Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε με τη σύμπραξη Ευρωπαίων και Αμερικανών ερευνητών, έγινε παρακολούθηση σε 43 άτομα με διαταραχή πανικού για 24 ώρες, καταγράφοντας τις φυσικές κρίσεις πανικού που τους συνέβησαν.

Από τις κρίσεις που καταγράφηκαν (13 κρίσεις), ο μέσος χρόνος των κρίσεων ήταν περίπου 10,6 λεπτά, με εύρος από 1 έως 30 λεπτά. Η μεγαλύτερη ένταση των συμπτωμάτων εμφανίστηκε λίγα λεπτά μετά την έναρξη της κρίσης.

Άλλο άρθρο επισημαίνει ότι οι κρίσεις πανικού έχουν «ξαφνική έναρξη και διαρκούν από ~10-45 λεπτά» στην πλήρη τους μορφή. Έχουν, ωστόσο, καταγραφεί και κρίσεις μεγαλύτερης διάρκειας, οπότε διαπιστώνουμε ότι κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και μπορεί να αποκλίνει από τη μέση κατάσταση.

Τι είναι στην πραγματικότητα μια κρίση πανικού;

Μια κρίση πανικού είναι μια ξαφνική έκρηξη έντονου φόβου ή άγχους που κορυφώνεται μέσα σε λίγα λεπτά και συνοδεύεται από έντονα σωματικά συμπτώματα: ταχυπαλμία, ζάλη, δύσπνοια, αίσθημα ασφυξίας, τρέμουλο και ένα ζεστό ή κρύο κύμα στο σώμα.

Πρόκειται για μια αυτόματη και ενστικτώδη αντίδραση του οργανισμού στον αντιληπτό κίνδυνο, ακόμα κι αν στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κάποιος. Ο εγκέφαλος ενεργοποιεί το «fight-or- flight» σύστημά του, για να μας προστατέψει από αυτόν τον… αόρατο κίνδυνο. Κατά συνέπεια, το σώμα αντιδρά σαν να απειλείται και εκδηλώνει τα παραπάνω συμπτώματα.

Γιατί νιώθεις ότι η κρίση πανικού «δεν τελειώνει»

Η αίσθηση ότι η κρίση πανικού κρατά περισσότερο απ’ όσο στην πραγματικότητα συμβαίνει είναι απολύτως φυσιολογική. Ο εγκέφαλος βρίσκεται σε υπερδιέγερση, οι παλμοί ανεβαίνουν, το οξυγόνο αυξάνεται και ο χρόνος… νιώθεις σαν να επιβραδύνεται.

Επιπλέον, οι «μετα-κρίσεις» (όταν μέσα σε λίγες ώρες μπορεί να εμφανίζονται μικρότερα επεισόδια ή μερικά από τα συμπτώματα να μην υποχωρούν πλήρως) δημιουργούν την εντύπωση μιας συνεχούς κρίσης, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για κύματα άγχους που έρχονται και φεύγουν.

Κάτι άλλο που επίσης μπορεί να συμβεί αφού περάσει το panic attack, είναι να αισθάνεσαι φόβο ότι μια τέτοια κρίση θα συμβεί ξανά. Αυτός ο φόβος μπορεί να δώσει την αίσθηση ότι η κρίση δεν πέρασε, οπότε εσύ νιώθεις ότι βιώνεις μια συνεχόμενη κρίση πανικού.

Τι συμβαίνει μετά το επεισόδιο;

Όταν η κρίση πανικού υποχωρεί, μπορεί να νιώσεις:

• έντονη κόπωση ή υπνηλία,
• νευρικότητα και φόβο μήπως επαναληφθεί,
• σύγχυση ή αίσθηση «κενού»,
• ήπια ζάλη ή μυϊκή αδυναμία.

Αλλά δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Ο οργανισμός χρειάζεται χρόνο για να επανέλθει από την υπερένταση. Το σημαντικό είναι να θυμάσαι: το σώμα σου έκανε αυτό που θεωρούσε αναγκαίο για να σε προστατέψει. Δεν σε «πρόδωσε» ούτε σε έκανε να φαίνεσαι ευάλωτος ή ευάλωτη.

Τι μπορείς να κάνεις τη στιγμή που σου συμβαίνει μια κρίση πανικού

Η κρίση πανικού συνήθως δε σταματά με το «μην αγχώνεσαι». Υπάρχουν, όμως, απλές πρακτικές που βοηθούν τον εγκέφαλο να καταλάβει ότι δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος και έτσι μπορεί να ηρεμήσει σταδιακά.

1. Επικεντρώσου στην αναπνοή σου

Πάρε βαθιές, ήρεμες αναπνοές. Ένα απλό μοτίβο είναι το 4-2-6:

• Εισπνοή από τη μύτη για 4 δευτερόλεπτα,
• κράτημα για 2,
• αργή εκπνοή από το στόμα για 6.

Αυτό ρυθμίζει το οξυγόνο και δίνει σήμα στο σώμα ότι ο κίνδυνος πέρασε.

2. Εστίασε στο τώρα και «γείωσε» τον εαυτό σου

Οι λεγόμενες grounding techniques και το mindfulness βοηθούν πολύ. Πες στον εαυτό σου πέντε πράγματα που βλέπεις, τέσσερα που αγγίζεις, τρία που ακούς. Άγγιξε κάτι με υφή (ύφασμα, ξύλο, γρασίδι) και συγκεντρώσου στην αίσθηση. Βρέξε τα χέρια σου ή κράτα ένα παγάκι. Μύρισε ένα ωραίο άρωμα. Έτσι, το μυαλό «φεύγει» από τον πανικό, και επιστρέφει στο παρόν.

3. Θύμισε στον εαυτό σου ότι είσαι ασφαλής

Πες στον εαυτό σου ότι αυτό που νιώθει είναι μια κρίση πανικού, ότι δεν κινδυνεύει και ότι θα περάσει σύντομα. Η λεκτική επιβεβαίωση ενεργοποιεί τον ορθολογικό εγκέφαλο, ο οποίος παίρνει τα ηνία από το ένστικτο φόβου.

4. Απόφυγε να την πολεμήσεις

Όσο περισσότερο προσπαθείς να τη σταματήσεις, τόσο πιο πολύ δυναμώνει μια κρίση πανικού. Αντίθετα, αποδέξου ότι είναι εκεί. Παρατήρησέ την με περιέργεια, σαν να παρακολουθείς ένα κύμα που έρχεται και θα υποχωρήσει.

5. Μίλησε ή ζήτησε στήριξη

Αν υπάρχει κάποιος δίπλα σου, μπορείς του ζητήσεις βοήθεια λέγοντάς του να μείνει για λίγο μαζί σου.

Η παρουσία άλλου ανθρώπου λειτουργεί καθησυχαστικά. Κι αν έχεις παρατηρήσει ότι οι κρίσεις επαναλαμβάνονται ή δυσκολεύεσαι να τις διαχειριστείς, είναι πολύτιμο να απευθυνθείς σε ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή, για να μάθεις τι εργαλεία υπάρχουν για την πρόληψη και τον έλεγχο των κρίσεων που βιώνεις.

Μύθοι και αλήθειες για τη διάρκεια των κρίσεων πανικού

Μύθος: «Αν δεν κάνω κάτι, θα κρατήσει για ώρες.»

Αλήθεια: Οι περισσότερες κρίσεις υποχωρούν από μόνες τους σε λίγα λεπτά.

Μύθος: «Η κρίση πανικού είναι ένδειξη αδυναμίας.»

Αλήθεια: Είναι φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε στρες, όχι αδυναμία χαρακτήρα.

Μύθος: «Η κρίση μπορεί να προκαλέσει καρδιακό επεισόδιο.»

Αλήθεια: Μοιάζει, αλλά δεν είναι το ίδιο. Δεν προκαλεί οργανική βλάβη. Αν έχεις αμφιβολία, καλό είναι να συμβουλευτείς γιατρό.

Πότε κάποιος που παθαίνει κρίσεις πανικού χρειάζεται επαγγελματική βοήθεια;

Τα θέματα ψυχικής υγείας έχουν πάψει να είναι ταμπού τα τελευταία χρόνια. Είναι δικαίωμα για όλους μας να ζούμε μια ποιοτική ζωή με λιγότερο άγχος. Και είναι σημαντικό που μεγάλο μέρος της κοινωνίας αντιλήφθηκε ότι είναι ΟΚ κάποιες φορές να μην είσαι ΟΚ. Και φυσικά είναι more than OK να αναζητήσεις τη βοήθεια ειδικών (ψυχολόγων και ψυχοθεραπευτών), για να ξεπεράσεις προκλήσεις που σχετίζονται με την ψυχική υγεία.

Αν, λοιπόν, οι κρίσεις εμφανίζονται συχνά, κρατούν περισσότερο από 30-40 λεπτά, ή αρχίζουν να επηρεάζουν την καθημερινότητά σου (π.χ. αποφεύγεις εξόδους, μετακινήσεις, συναντήσεις), τότε αξίζει να μιλήσεις με έναν ειδικό ψυχικής υγείας.

Η ψυχοθεραπεία βοηθά να κατανοήσεις τα αίτια, να μειώσεις τη συχνότητα και την ένταση των κρίσεων και να αποκτήσεις εργαλεία πρόληψης.

Η υγεία μας είναι πάντα πρώτη

Και όσο εσύ φροντίζεις για την ευεξία σου, η Eurolife FFH βρίσκεται στο πλευρό σου για να σε φροντίζει στα απρόοπτα.

Το νοσοκομειακό πρόγραμμα My Health F1rst σου προσφέρει πρόσβαση σε ένα ευρύ δίκτυο υπηρεσιών υγείας για να επιλέξεις σε ποιο νοσοκομείο θα πραγματοποιηθεί μια ενδεχόμενη νοσηλεία, με την ποιότητα και την αξιοπιστία της Eurolife FFH. Έτσι, φροντίζεις για την υγεία σου έχοντας στο πλευρό σου μια ασφαλιστική κάλυψη που αναλαμβάνει κόστη νοσηλείας, αμοιβές νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού, κόστη θεραπείας, διαγνωστικών εξετάσεων, δωρεάν ετήσιο προληπτικό έλεγχο υγείας (check-up) κ.ά.

Οι καλύψεις υγείας για κάθε απροσδόκητη στιγμή σου εντάσσονται και στο πρόγραμμα συνδυαστικών εκπτώσεων EurolifeSYN⁺, ώστε να απολαμβάνεις ακόμα περισσότερη προστασία και όφελος ταυτόχρονα.