Το κάπνισμα είναι μια δραστηριότητα γνωστή σε όλους μας, είτε είμαστε ενεργητικοί είτε παθητικοί καπνιστές. Από τις παλιότερες δεκαετίες όπου ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού κάπνιζε παντού, σε κλειστούς και υπαίθριους χώρους, το τσιγάρο ήταν πανταχού παρόν σε ταινίες, στην τηλεόραση, σε διαφημίσεις και στις παρέες μας, σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει αρκετά.

Σε συνδυασμό με το παραδοσιακό τσιγάρο, έχουμε το ηλεκτρονικό τσιγάρο - γνωστό και ως άτμισμα- και τα προϊόντα θέρμανσης καπνού, που παρουσιάζονται ως εναλλακτικές λιγότερο βλαβερές για την υγεία και ως λύσεις σταδιακής διακοπής του καπνίσματος.

Πότε είναι η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος;

Στις 31 Μαΐου κάθε χρόνο, γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος (World No Tobacco Day), μια πρωτοβουλία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που καθιερώθηκε το 1987 για να αυξήσει την ευαισθητοποίηση του κόσμου για τους κινδύνους του καπνού και τις αποτρέψιμες ασθένειες που δημιουργεί.

Η ημέρα αυτή είναι μια καλή αφορμή για ενημέρωση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους που ενέχει ο καπνός, τις επιχειρηματικές πρακτικές των καπνοβιομηχανιών και τις δραστηριότητες του ΠΟΥ και των κυβερνήσεων για να αντιμετωπίσουν την επιδημία του καπνού. Επίσης, είναι μια ευκαιρία για να δουν οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο τι μπορούν να κάνουν για να διεκδικήσουν το δικαίωμά τους σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, αλλά και να προστατέψουν τις επόμενες γενιές.

Το κάπνισμα σε αριθμούς

Παρότι καταγράφεται μείωση της συνήθειας του καπνίσματος τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα παραμένει μία από τις χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση τσιγάρων, καταγράφοντας το 3ο υψηλότερο ποσοστό ενήλικων καθημερινών καπνιστών (27,3%) μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ.

Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας (Φεβρουάριος 2020), οι καθημερινοί καπνιστές (ένα ή περισσότερα τσιγάρα την ημέρα) έχουν μειωθεί στο 17%, οι περιστασιακοί καπνιστές (λιγότερα από 7 τσιγάρα την εβδομάδα) στο 11%, ενώ 33% είναι πρώην καπνιστές (διακοπή προ-εξαμήνου) και 37% δεν έχουν καπνίσει ποτέ. Έχει επιτευχθεί μείωση της κατανάλωσης καπνικών προϊόντων κατά 50% την τελευταία δεκαετία. 

Όσον αφορά το άτμισμα, και πάλι η χώρα μας κατέχει ηγετική θέση, αφού σύμφωνα με στοιχεία το 4,1% του γενικού πληθυσμού ατμίζει, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο να βρίσκεται στο 2,4%.

Τα στοιχεία αυτά γίνονται εμφανή και στις επιπτώσεις που έχει το κάπνισμα στην υγεία, οι οποίες είναι ιδιαίτερα έντονες.

Κάπνισμα και Επιπτώσεις

Είναι κοινή γνώση ότι η κατανάλωση προϊόντων καπνού οδηγεί σε προβλήματα υγείας, αλλά τα νούμερα προσφέρουν πάντα μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει >4.000 χημικές ουσίες, με διαφορετικές ιδιότητες και επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό, εκ των οποίων >250 είναι επιβλαβείς και >50 είναι καρκινογόνες.

Κάπνισμα και Καρκίνος του Πνεύμονα

Η κατανάλωση καπνού είναι η κύρια αιτία διάφορων μορφών καρκίνου, με κυριότερο τον καρκίνο του πνεύμονα, 9 στις 10 περιπτώσεις του οποίου θα μπορούσαν να αποφευχθούν με τη διακοπή του καπνίσματος.

Μάλιστα, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ και του ΟΟΣΑ, ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί τη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο στην Ελλάδα, με σταθερά ποσοστά. Στην Ελλάδα, περίπου το 1/5 του συνόλου των θανάτων, >20.000 ετησίως, αποδίδονται σε νοσήματα που σχετίζονται με το κάπνισμα (συμπεριλαμβανομένου τόσο του ενεργητικού όσο και του παθητικού καπνίσματος).  Άλλες ασθένειες που σχετίζονται με το κάπνισμα:

• Στεφανιαία νόσος: το 25% των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα οφείλεται στο κάπνισμα, ενώ οι καπνιστές παθαίνουν 4-5 φορές συχνότερα έμφραγμα σε σχέση με τους μη καπνιστές.
• Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ): το κάπνισμα προκαλεί το 80% των θανάτων από αυτή τη νόσο.
• Αγγειακές παθήσεις του εγκεφάλου
• Καρκίνος του λάρυγγα
• Αυξημένος κίνδυνος φλεγμονής του στόματος και νόσου των ούλων: δημιουργείται και από το κάπνισμα και από το άτμισμα.

Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στην εποχή της πανδημίας του COVID-19, το κάπνισμα σχετίζεται με αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα για τους ασθενείς.

Παρότι το άτμισμα και τα προϊόντα θέρμανσης καπνού βλάπτουν λιγότερο σε σχέση με το παραδοσιακό τσιγάρο, δεν παύουν και εκείνα να έχουν βλαβερό χαρακτήρα. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο θεωρείται 10 φορές λιγότερο βλαβερό, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε οξεία βλάβη στους πνεύμονες, όπως έχει παρατηρηθεί στις ΗΠΑ.

Μια άλλη πτυχή του ηλεκτρονικού τσιγάρου είναι ότι είναι αρκετά δημοφιλές για τους εφήβους. Παρότι τα ποσοστά των εφήβων που καταναλώνουν προϊόντα καπνού έχει μειωθεί, η πιθανή εξάρτηση από τη νικοτίνη σημαίνει ότι θα ταλαιπωρηθούν στο μέλλον και μπορεί να συνεχίσουν την κατανάλωση καπνού.

Η πρόληψη είναι η καλύτερη αντιμετώπιση

Τα καλά νέα είναι ότι η ιατρική εξελίσσεται διαρκώς και εμφανίζονται ολοένα και πιο στοχευμένες και εξελιγμένες θεραπείες για τον καρκίνο και άλλες παθήσεις που σχετίζονται με το κάπνισμα.

Το καλύτερο όμως που μπορεί να κάνει ένας καπνιστής είναι να διακόψει αυτή τη βλαβερή συνήθεια, να ενημερωθεί για τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία του και να επενδύσει σε διαγνωστικές εξετάσεις και προληπτικές διαδικασίες.

Ειδικά για τον καρκίνο του πνεύμονα, υπάρχουν νέες μέθοδοι όπως η ανοσοθεραπεία, αλλά και άλλες μέθοδοι οι οποίες δημιουργούν εξατομικευμένη θεραπεία ανάλογα με τον ασθενή, ενώ στο παρελθόν υπήρχε κοινή αντιμετώπιση για όλους.

Υπάρχουν επίσης εξελίξεις και στη διάγνωση, καθώς η έγκαιρη διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση του καρκίνου, και ειδικότερα του καρκίνου του πνεύμονα που συχνά δεν δίνει συμπτώματα στα αρχικά στάδια. Η αξονική θώρακος με χαμηλή δόση ακτινοβολίας (low-dose CT) για τα άτομα που θεωρούνται υψηλού κινδύνου έχει αποδείξει μείωση της θνησιμότητας από τον καρκίνο του πνεύμονα, καθώς διευκολύνει τη διάγνωση σε αρχικό στάδιο και αυξάνει τις πιθανότητες αντιμετώπισης της νόσου. 

Καίρια η πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας

Καθώς το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας που σε πολλές περιπτώσεις είναι χρόνια και επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών, η πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί αύξηση της δυσλειτουργίας του δημόσιου συστήματος υγείας, οδηγώντας σε δυσκολίες, μεγάλες αναμονές και ελλείψεις, κάτι που αυξάνει την ταλαιπωρία των ασθενών. Ειδικά αν κάποιος έχει να αντιμετωπίσει εκτενείς νοσηλείες, μακροχρόνιες θεραπείες, ή θεραπείες που εξαρτώνται από την έγκαιρη χρονική αντιμετώπιση, τότε η κατάσταση δυσκολεύει ακόμα περισσότερο. 

Τα σημαντικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς είναι:

• Αναμονές: από τη διενέργεια διαγνωστικών εξετάσεων έως και τις χειρουργικές επεμβάσεις, υπάρχουν μεγάλες λίστες αναμονής που μπορούν δυνητικά να βάλουν σε κίνδυνο τη ζωή των ασθενών.
• Διαμονή: στα δημόσια νοσοκομεία παρατηρούνται μεγάλες ελλείψεις, από προσωπικό έως σε υλικά και εξοπλισμό, κάτι που επηρεάζει την εμπειρία των ασθενών, ειδικά αν χρειαστούν κάποια πολυήμερη νοσηλεία ή επαναλαμβανόμενες εισαγωγές.
• Κρυφά και φανερά κόστη: παρότι η πρόσβαση στις δημόσιες δομές υγείας είναι δωρεάν, οι δυσλειτουργίες δημιουργούν πολλά επιπλέον κόστη, όπως τα λεγόμενα φακελάκια, αλλά και η πρόσληψη αποκλειστικής νοσοκόμας, η ενοικίαση τηλεόρασης, και άλλα. 

Και βέβαια η ταλαιπωρία δεν σταματά μόνο στον ασθενή, αλλά και στα οικεία του πρόσωπα που σε συνδυασμό με την ανησυχία για τον άνθρωπό τους, θα πρέπει να αφιερώσουν χρήματα, χρόνο και ενέργεια για να καλύψουν τις ελλείψεις των νοσοκομείων.

Στον αντίποδα αυτής της κατάστασης, οι ασθενείς και οι οικογένειές τους μπορούν να λάβουν σημαντικά προνόμια και καλύψεις από ένα ιδιωτικό πρόγραμμα ασφάλισης υγείας. Μπορείς να επισκεφτείς σήμερα το υπολογιστικό εργαλείο υγείας της Eurolife FFH, μια εύχρηστη πλατφόρμα γρήγορης τιμολόγησης των νοσοκομειακών προγραμμάτων Premium Economy που στόχο έχει να σε βοηθήσει να υπολογίσεις το κόστος ενός ασφαλιστηρίου συμβολαίου υγείας, ώστε να διαχειρίζεσαι με μεγαλύτερη σιγουριά ένα πιθανό ατομικό ή οικογενειακό ρίσκο.

Μέσα από απλά βήματα, η πλατφόρμα τιμολόγησης σου επιτρέπει να διαμορφώσεις το δικό του εξατομικευμένο πρόγραμμα, που θα ανταποκρίνεται στον οικονομικό σου προγραμματισμό. Ταυτόχρονα, σου δίνει τη δυνατότητα να ενημερωθείς για τις διαφορετικές παροχές, να δεις αναλυτικά τις καλύψεις που μπορείς να έχεις, να υπολογίσεις το κόστος και να έρθεις σε επικοινωνία με εξειδικευμένο συνεργάτη της Eurolife FFH, ο οποίος θα σε βοηθήσει να κάνεις την τελική σου επιλογή.

Οι εξελίξεις της επιστήμης σε συνδυασμό με την πρόληψη και την προνοητικότητα, κάνουν μεγάλη διαφορά στην αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας. Αν κάπνιζες στο παρελθόν ή αν ακόμα καταναλώνεις προϊόντα καπνού, αξίζει να ενημερωθείς για τις δυνατότητες έγκαιρης διάγνωσης και πρόληψης έτσι ώστε να αντιμετωπίσεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα πιθανά προβλήματα υγείας που μπορεί να δημιουργήσει αυτή η συνήθεια.