Αν σκεφτείς πόσο χρόνο περνάς στο διαδίκτυο καθημερινά και πόσες δραστηριότητες κάνεις μέσω του υπολογιστή, του κινητού σου τηλεφώνου ή άλλης έξυπνης συσκευής, ένα πράγμα είναι σίγουρο: είναι αναντικατάστατο και απαραίτητο.

Εργασία, διασκέδαση, επικοινωνία, αγορές, πληρωμές, όλα μπορούν να γίνουν από μια συσκευή που χωράει στην τσέπη σου. Ειδικά αυτήν την περίοδο της Black Friday και των μεγάλων εκπτώσεων, αλλά και καθώς πλησιάζουν οι γιορτές, η δραστηριότητα στο διαδίκτυο και οι ηλεκτρονικές αγορές ολοένα και αυξάνονται.

Όμως παράλληλα αυξάνονται και οι διαδικτυακές απάτες και οι κυβερνοεπιθέσεις, που στοχεύουν να αποσπάσουν προσωπικά δεδομένα και χρήματα. Αν πέσεις θύμα μιας τέτοιας επίθεσης, το λιγότερο που μπορεί να χρειαστεί να κάνεις είναι να αλλάξεις κωδικούς πρόσβασης σε ιστοσελίδες και εφαρμογές, αλλά μπορεί να έχει και πολύ δυσάρεστες συνέπειες όπως απώλεια χρημάτων.

Πώς μπορείς να προστατευτείς αλλά να μην χάσεις και την ευκολία και αμεσότητα της χρήσης του διαδικτύου και των αγορών στο διαδίκτυο; Ας δούμε τα πιο σημαντικά στοιχεία.

Διαδικτυακές Απάτες  και Κυβερνοεπιθέσεις σε έξαρση

Οι κυβερνοεπιθέσεις βρίσκονται σε μεγάλη έξαρση, τόσο παγκοσμίως, όσο και στη χώρα μας. Σύμφωνα με έρευνα της Kaspersky, το 44,4% των Ελλήνων χρηστών αντιμετώπισε κάποιας μορφής απειλή στο διαδίκτυο κατά τους μήνες Ιανουάριο-Μάρτιο 2022. Τα στοιχεία αυτά είναι ανησυχητικά καθώς το ποσοστό είναι ιδιαίτερα μεγάλο και τοποθετεί την Ελλάδα στη δεύτερη θέση παγκοσμίως όσον αφορά στους κινδύνους του διαδικτύου.

Το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου κατέγραψε καταγγελίες για διαδικτυακές απάτες το 2021, με τις οικονομικές απειλές να αποτελούν το 28% αυτών των καταγγελιών. Σημαντικό ποσοστό καταγγελιών είχε να κάνει με τα κοινωνικά δίκτυα, καθώς 40% αφορούσαν το Instagram και 39% το Facebook. Ακόμα και οι έφηβοι που υποτίθεται είναι εξοικειωμένοι με το διαδικτυακό τοπίο, δεν βγαίνουν αλώβητοι από τις διαδικτυακές δραστηριότητες. Σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε το κέντρο σε ένα δείγμα 5000 μαθητών ηλικίας από 12-18 ετών, ένα 10% έχει πέσει θύμα διαδικτυακής απάτης.

Βλέπουμε λοιπόν πως οι απάτες στο διαδίκτυο αποτελούν πολύ κοινό και διαδεδομένο ρίσκο. Γιατί όμως πέφτουμε τόσο συχνά θύματα αυτών των επιθέσεων;

Η ψυχολογία της απάτης - Πώς εξαπατούν στο διαδίκτυο

Οι κυβερνοεγκληματίες έχουν μεγάλα πλεονεκτήματα όταν οργανώνουν τις επιθέσεις τους. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους οι χρήστες του διαδικτύου πέφτουν θύματα απάτης τόσο εύκολα, κυρίως γιατί οι δράσεις αυτές είναι σχεδιασμένες για να πετύχουν. Μερικοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να εξαπατηθείς είναι οι εξής:

Συσσωρευμένη γνώση των εγκληματιών

Η διαδικτυακές απάτες συμβαίνουν εδώ και δεκαετίες και πάντα εξελίσσονται, όπως εξελίσσεται και η τεχνολογία. Η νεότερη γενιά των απατεώνων βασίζεται σε δοκιμασμένες τεχνικές και διαδικασίες έτσι ώστε να δημιουργεί μηνύματα πολύ πειστικά.

Αξιοποίηση του “ψηφιακού ίχνους”

Όσο περισσότερο αλληλεπιδράς στο διαδίκτυο, τόσα περισσότερα ίχνη αφήνεις πίσω σου, τα οποία μπορούν οι εγκληματίες να τα εκμεταλλευτούν για να σε εξαπατήσουν ευκολότερα. Η δραστηριότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένα τέτοιο αποτύπωμα και χρειάζεται προσοχή για να μην αποκαλύπτεις πολλά στοιχεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναντίον σου.

Βιασύνη και ανυπομονησία

Όταν λειτουργείς υπό πίεση, είναι πιο πιθανό να κάνεις λάθος ή να πάρεις μια μη συνετή απόφαση. Σε αυτό βασίζονται και οι κυβερνοεγκληματίες. Μηνύματα με προσφορές για περιορισμένο χρονικό διάστημα, ή η δημιουργία αίσθησης πίεσης ή κινδύνου που πρέπει να επιλυθεί αμέσως,  είναι μερικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται με επιτυχία.

Προσέλκυση με εύκολα χρήματα

Όλοι μπορεί να δελεαστούμε από την υπόσχεση για εύκολα χρήματα ή κάποιο δωρεάν προϊόν ή υπηρεσία και να μην σκεφτούμε αν όντως ισχύει κάτι τέτοιο. Με ψεύτικες προσφορές και δώρα ή υποσχέσεις για επενδυτικές αποδόσεις, οι εγκληματίες μπορεί να μας αποσπάσουν τα στοιχεία που θέλουν.

Υπακοή στην εξουσία

Τείνουμε να εμπιστευόμαστε περισσότερο άτομα σε θέσεις εξουσίας και να θέλουμε να ακολουθήσουμε τους κανόνες. Έτσι μπορεί οι απατεώνες να υποδυθούν κάποιο άτομο σε θέση ισχύος ή κάποιον εκπρόσωπο γνωστής εταιρείας ή οργανισμού, για να φαίνεται ότι έχουν κύρος και να τους εμπιστευτείς πιο εύκολα.

Επίκληση στο συναίσθημα

Σαν άνθρωποι θέλουμε να βοηθάμε και ανταποκρινόμαστε στο συναίσθημα. Έτσι μπορεί να ξεγελαστούμε από καλέσματα για δωρεές, αληθοφανείς ιστορίες ή καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και να θελήσουμε να προσφέρουμε χρήματα για κάτι που πιστεύουμε ότι είναι καλός σκοπός.

Όλα τα παραπάνω συνδυάζονται σε διαφορετικές μορφές επίθεσης και απάτης, με τις οποίες βομβαρδιζόμαστε καθημερινά. Είναι σημαντικό να μπορούμε να τις αναγνωρίσουμε για να προστατευτούμε όσο το δυνατόν καλύτερα.

Οι πιο κοινοί κίνδυνοι στο διαδίκτυο

Αυτοί είναι οι κοινοί κίνδυνοι που μπορεί να αντιμετωπίσεις όσο δραστηριοποιείσαι στο διαδίκτυο:

Phishing

Γνωστό και ως ηλεκτρονικό ψάρεμα, το Phishing είναι ο όρος που περιγράφει μια ευρεία σειρά πρακτικών εξαπάτησης που σκοπό έχουν να σου αποσπάσουν κωδικούς ασφάλειας και μυστικούς κωδικούς για διαδικτυακές συναλλαγές (PIN, TAN).

Το Phishing μπορεί να έχει τη μορφή πλαστών ιστοσελίδων που μοιάζουν με έγκυρες, ηλεκτρονικών μηνυμάτων, μηνυμάτων sms ή ειδοποιήσεων. Είναι πολύ πιθανό αν ανοίξεις τώρα το ηλεκτρονικό σου ταχυδρομείο να βρεις ένα τέτοιο μήνυμα. Είναι πάρα πολύ συχνά και κοινά.

SIM swapping

Συνδεδεμένο με το Phishing, το SIM swapping συμβαίνει όταν ένας εγκληματίας αποκτά αντίγραφο της κάρτας SIM ενός χρήστη και προχωρά σε πλαστοπροσωπία, αποκτώντας έλεγχο στον αριθμό τηλεφώνου του θύματος. Έτσι αποκτά πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες και τα δεδομένα του θύματος, με αποτέλεσμα την πρόσβαση σε τραπεζικούς λογαριασμούς, καθώς με τον έλεγχο του κινητού τηλεφώνου μπορεί να χρησιμοποιήσει κωδικούς επαλήθευσης. 

Hacking

Όταν κάποιος πέσει θύμα hacking, οι εγκληματίες αποκτούν πρόσβαση στους λογαριασμούς ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και κοινωνικών δικτύων και μπορούν να στείλουν κακόβουλα μηνύματα εκ μέρους του ατόμου. Βασίζονται στην εμπιστοσύνη, καθώς είναι πιο πιθανό να ανοίξουμε έναν σύνδεσμο ή ένα συνημμένο αρχείο που μας έχει στείλει κάποιος φίλος ή γνωστός χωρίς να το σκεφτούμε και πολύ.

Κίνδυνοι στις online αγορές

Σε περιβάλλον ηλεκτρονικού καταστήματος, υπάρχει πολύς χώρος για απάτες.

Δες παρακάτω τους πιο κοινούς κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσεις:

• Το κατάστημα μπορεί να μην είναι υπαρκτό: σε αυτές τις περιπτώσεις οι καταναλωτές ελκύονται από πολύ χαμηλές τιμές σε καταστήματα που μπορεί να μοιάζουν πολύ με γνωστά υπαρκτά καταστήματα. Κάνουν τις αγορές τους αλλά τα προϊόντα δεν παραδίδονται ποτέ.
• Κλοπή ταυτότητας (identity theft): ένα πολύ σοβαρό ρίσκο σε αυτά τα καταστήματα-απάτες, καθώς ο καταναλωτής καλείται να δώσει τα στοιχεία του, τα οποία στη συνέχεια υποκλέπτονται για να πραγματοποιηθούν αγορές ή άλλες συναλλαγές χωρίς την έγκριση του καταναλωτή.
• Αδυναμία παράδοσης προϊόντων: υπάρχει περίπτωση να γίνει η συναλλαγή αλλά τα προϊόντα να μην παραδοθούν ποτέ, να φτάσουν κατεστραμμένα ή να είναι διαφορετικά από εκείνα που έχει επιλέξει ο καταναλωτής.

Το πρώτο βήμα για να προστατευτείς είναι η επικαιροποιημένη ενημέρωση και αναγνώριση των κινδύνων. Στη συνέχεια είναι σημαντικό να χρησιμοποιείς καλής ποιότητας antivirus λογισμικό που θα λειτουργήσει ως ασπίδα προστασίας για τα δεδομένα σου στο διαδίκτυο.

Προστάτευσε τα δεδομένα σου και μην μοιράζεσαι ευαίσθητες πληροφορίες όπως αριθμό τηλεφώνου, κωδικούς πρόσβασης, ημερομηνία γέννησης, κ.α., καθώς οι εγκληματίες μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για να αποκτήσουν πρόσβαση στους λογαριασμούς σου.

Μην ανοίγεις συνδέσμους ή συνημμένα αρχεία που δεν εμπιστεύεσαι και μην αντιδράς άμεσα σε μηνύματα που ζητούν χρήματα για κάποιον έκτακτο λόγο, ειδικά από λογαριασμούς που δεν γνωρίζεις ή που δεν είναι επίσημοι.

Αν όμως πέσεις θύμα απάτης, τότε αυτό δεν σημαίνει ότι θα είσαι τελείως απροστάτευτος. Μαζί με τις δικλείδες ασφαλείας που θα έχεις επιλέξει (ενημερώσεις με SMS, backup διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, έλεγχος ταυτότητας δύο παραγόντων, κ.α.), μπορείς να έχεις έναν ακόμα σύμμαχο στη μάχη εναντίων των κυβερνοεγκληματιών: την Eurolife FFH.

Προστασία στο διαδίκτυο με το βραβευμένο πρόγραμμα My Cyber Protection της Eurolife FFH

Το πρόγραμμα My Cyber Protection της Eurolife FFH έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να σου παρέχει ασφάλεια αλλά και να σε αποζημιώνει σε περιπτώσεις απάτης. Μάλιστα, το πρόγραμμα βραβεύτηκε στα Cyber Security Awards, κατακτώντας το Silver Award στην κατηγορία Cyber Security Project.

Πιο συγκεκριμένα, το πρόγραμμα σου προσφέρει:

• Αποζημίωση online πληρωμών: η ασφάλεια προσφέρει αποζημίωση με έως και 2.000€ για αμφισβητούμενες πληρωμές online από τον λογαριασμό ή την χρεωστική ή πιστωτική κάρτα σου.
• Κάλυψη από κακόβουλη πρόσβαση σε στοιχεία λογαριασμού: αν δεχτείς επίθεση από κακόβουλο λογισμικό ή αν πέσεις θύμα καμπάνιας phishing ή pharming με συμπλήρωση στοιχείων σε πλαστό διαδικτυακό τόπο.
• Τεχνική υποστήριξη σε περίπτωση κλοπής ταυτότητας: η ασφάλεια σου παρέχει τεχνική υποστήριξη αν κάποιος αποκτήσει παράνομα πρόσβαση στο email ή τα social media σου και κάνει ενέργειες χωρίς τη συγκατάθεσή σου.
• Αποζημίωση online αγορών: η ασφάλεια προσφέρει αποζημίωση με έως και 2.000€ σε περίπτωση μη παραλαβής online παραγγελίας, παραλαβής διαφορετικού ή ελαττωματικού προϊόντος, από οποιοδήποτε eshop στον κόσμο.

Με ένα σχετικά χαμηλό κόστος της τάξης των 30€/χρόνο, μπορείς να απολαύσεις απρόσκοπτη πρόσβαση στις αγαπημένες σου δραστηριότητες στο διαδίκτυο και να μείνεις ήσυχος ότι ακόμα κι αν πέσεις θύμα κάποιας απάτης ή χάσεις την πρόσβαση στους ηλεκτρονικούς σου λογαριασμούς, θα μπορέσεις να έχεις τη στήριξη που χρειάζεσαι. Έτσι θα συνεχίσεις με σιγουριά και ανεμελιά την επαφή με τα αγαπημένα σου πρόσωπα, τη χρήση των δικτύων κοινωνικής δικτύωσης, τις ασφαλείς ηλεκτρονικές συναλλαγές και τις συμφέρουσες αγορές.